Κώστας Κουλουφάκος, Τα δημοσιευμένα έργα [Τόμος 2: Μεταφρασμένα]

Πάνε χρόνια από τότε που διάβασα το βιβλίο Οι κλασσικοί του μαρξισμού (Οδηγός για μελέτη) του Βρετανού μαρξιστή φιλοσόφου Μώρις Κόρνφορθ από τις εκδόσεις Τάλως με χρονολογία έκδοσης το 1956.. μεταφραστής: Κώστας Κουλουφάκος. Ως μεταφραστής ο Κουλουφάκος επέλεξε μια μεγάλη γκάμα θεμάτων και συγγραφέων και η επιλογή υπαγορευόταν άλλοτε από τις ανάγκες του περιοδικού του οποίου ήταν ο βασικός συντάκτης και άλλοτε του εκδοτικού οίκου Διογένης που είχε ιδρύσει και διηύθυνε. Επίσης μετέφρασε τον Δον Κιχώτη, τη Μαντάμ Μποβαρύ του Φλωμπέρ, τον Τάρας Μπούλμπα του Γκόγκολ και άλλα κλασικά έργα. 

Προσφάτως έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο Η πορεία του ανθρωπισμού. Η πάλη για το δικαίωμα να σκέφτεσαι του Hendrik van Loon, στην πρώτη έκδοση του Διογένη του 1971, πάντα σε μετάφραση Κώστα Κουλουφάκου. Γνωρίζοντας τον van Loon από την πολυ-διαβασμένη Ιστορία της ανθρωπότητας (στη μετάφραση του Περικλή Ροδάκη από τις εκδόσεις  Καστανιώτη), εντυπωσιάστηκα από την επιλογή του Κουλουφάκου αρκετά χρόνια πριν.

 Μετέφρασε ο Κουλουφάκος επίσης Λόρκα, Μαγιακόφσκι, Νερούντα, κινεζική και σοβιετική ποίηση. Στον δεύτερο τόμο των δημοσιευμένων έργων του έχει την ευκαιρία ο αναγνώστης να διατρέξει ολόκληρο το μεταφραστικό του έργο που καλύπτει πεζογραφία, ποίηση, δοκίμιο και θέατρο.

Ο μεταφραστής Κουλουφάκος «έδρασε» σε μια εποχή που η δίψα του αριστερού και προοδευτικού κοινού για «πνευματική τροφή» ήταν μεγάλη και οι διέξοδοι για τον «κορεσμό» της απελπιστικά λίγες. Εξ αυτού συνάγεται ότι η επιλογή των κειμένων προς μετάφραση ήταν κρίσιμη, καθώς έπρεπε να ικανοποιούν ταυτόχρονα τα κριτήρια της καθολικότητας και της συγκυρίας, πράγμα δύσκολο ex definitione. Όχι μόνο ο Κουλουφάκος αλλά οι περισσότεροι λόγιοι μεταφραστές βρέθηκαν ενώπιον του προβλήματος της επιλογής, χωρίς το αποτέλεσμα να είναι πάντοτε ικανοποιητικό.

 Η στράτευση του Κουλουφάκου στις γραμμές της ανανεωτικής αριστεράς (που εκφραζόταν από το ΚΚΕ Εσωτερικού) δεν τον απέτρεψε από το να ενδιαφέρεται για τις πνευματικές εξελίξεις στην ΕΣΣΔ και να παρουσιάζει κείμενα σοβιετικών θεωρητικών, τα οποία βέβαια μπορεί να μην παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τον αναγνώστη σήμερα, αλλά αποτυπώνουν έναν ολόκληρο τρόπο σκέψης που έπαιξε ρόλο μια ορισμένη περίοδο.

 Ο μαρξισμός του Κουλουφάκου είναι ανθρωπιστικός, ο σοσιαλισμός του δημοκρατικός, η σκέψη του κριτική και προοδευτική. Ο Κουλουφάκος έζησε τις εξάρσεις και τις διαψεύσεις, τις μικρές νίκες και τις μεγάλες ήττες, προσέγγισε κορυφές, πέτυχε αποτελέσματα, άφησε έργο, τότε που ζούσε.. Είμαστε τυχεροί που οι εκδόσεις Κίχλη μας έδωσαν το σύνολο του δημοσιευμένου έργου του σε δυο τόμους επιβλητικούς, έμπλεους πνευματικού μόχθου και πάθους..

Διαβάστε την κριτική για τον Α’ τόμο εδώ

Πληροφορίες: Κώστας Κουλουφάκος, Τα δημοσιευμένα έργα [Τόμος 1: Πρωτότυπα, Τόμος 2: Μεταφρασμένα], φιλολογική επιμέλεια και επίμετρο: Γιώργος Ανδρειωμένος, εκδόσεις ΚΙΧΛΗ (2022), σελίδες: 1316+1075