Κώστας Κουλουφάκος – Τα δημοσιευμένα έργα [Τόμος 1: Πρωτότυπα]

Μέρος Α’

Αναμφισβήτητα το κορυφαίο εκδοτικό επίτευγμα του περασμένου έτους υπήρξε η έκδοση των δημοσιευμένων έργων του Κώστα Κουλουφάκου (1924-1994), σε δύο ογκώδεις τόμους από τις εκδόσεις ΚΙΧΛΗ. Ο Κουλουφάκος υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα και η συμβολή του στην πνευματική αναγέννηση του τόπου μας υπήρξε κρίσιμη στα μεταπολεμικά χρόνια. Ως κριτικός λογοτεχνίας, ποιητής, ιδρυτικό μέλος και βασικός συντάκτης της Επιθεώρησης Τέχνης, μεταφραστής, διανοούμενος, υπεύθυνος των ποιοτικών εκδόσεων ΔΙΟΓΕΝΗΣ, ο Κουλουφάκος άφησε σημαντικό έργο διάσπαρτο, απλωμένο σε διάφορα πεδία. Η συγκέντρωση του έργου αυτού και η έκδοσή του πιστώνεται μαζί με τον εκδοτικό οίκο στον επιμελητή Γιώργο Ανδρειωμένο.

Ο πρώτος τόμος με τα πρωτότυπα έργα ξεκινά με τα ποιήματα του Κώστα Κουλουφάκου. Ο ποιητής Κουλουφάκος «ανήκει» στην πρώτη μεταπολεμική γενιά ποιητών και ποίησή του είχε περιληφθεί σε σημαντικές ανθολογίες, όπως του Ρένου Αποστολίδη και των Άρη Δικταίου-Φαίδρου Μπαρλά.

Πρέπει να διαλέγουμε τις λέξεις/όπως ο καλός μάστορας τις πέτρες./Κάθε μια/για τη θέση που της ταιριάζει./Κι ο λόγος να πέφτει σαν πέτρα/και σαν πέτρα να χτίζει.  

Και για τον Σαλβαντόρ Αλιέντε:

Ονειρεύτηκε ωραία∙/ωσάν έφηβος/Εκυβέρνησεν άδολα/ωσάν έφηβος/Απέθανε γενναία/ωσάν έφηβος

Τρεις σημαντικές μελέτες για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, τον Γιάννη Ρίτσο και τον Κώστα Βάρναλη αξίζει να διαβαστούν διότι αποκαλύπτουν το κριτικό πνεύμα και τη διεισδυτικότητα του Κουλουφάκου όσο αφορά τη μελέτη της ποίησης.

Η άρτια γνώση του της ρωσικής κλασικής λογοτεχνίας αναδεικνύεται μέσα από τα εγκυκλοπαιδικά λήμματα που έγραψε για τους Πούσκιν, Τολστόι και Τουργκένιεφ.

Καθώς ο Κουλουφάκος κρατούσε την κριτική ποίησης της Επιθεώρησης Τέχνης, μεγάλο μέρος του πρώτου τόμου των έργων του καταλαμβάνουν οι κριτικές του για έργα ελλήνων ποιητών της περιόδου 1954-1957, αλλά και αργότερα για λογαριασμό άλλων περιοδικών. Επίσης 180 σελίδες κριτικής θεατρικών παραστάσεων και μελετών για το θέατρο.

Θα ρωτούσε ίσως κάποιος: γιατί να διαβάσει κάποιος σήμερα Κώστα Κουλουφάκο; Ποια η δια-χρονική αξία των παρεμβάσεών του (αν υπάρχει τέτοια); Η απάντηση είναι η εξής: διαβάζοντας κανείς τα πολιτικά π.χ. κείμενα του Κουλουφάκου θαυμάζει το συνδυασμό της ευθύτητας και του μέτρου, της σαφήνειας στη στόχευση και της μετριοπάθειας, έτσι που να γίνεται κατανοητό ότι οι υψηλότεροι και οι ευγενέστεροι στόχοι είναι δυνατόν να προσεγγιστούν με λογικό, «ειρηνικό», δημοκρατικό τρόπο. Άλλωστε, ο «σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο» που ευαγγελίστηκε (και) ο Κουλουφάκος παραμένει ζητούμενο.

Όσο για την αξία του κριτικού του έργου: διαβάζοντας κανείς τις σημερινές κριτικές στον τύπο και τα περιοδικά (ηλεκτρονικά και μη) και συγκρίνοντας με τα κείμενα του Κουλουφάκου θα βρεθεί οπωσδήποτε σε αμηχανία. Αυτό νομίζουμε αρκεί για να ασχοληθεί κανείς με το έργο του Κώστα Κουλουφάκου.

Διαβάστε την κριτική για τον δεύτερο τόμο εδώ

Πληροφορίες: Κώστας Κουλουφάκος, Τα δημοσιευμένα έργα [Τόμος 1: Πρωτότυπα, Τόμος 2: Μεταφρασμένα], φιλολογική επιμέλεια και επίμετρο: Γιώργος Ανδρειωμένος, εκδόσεις ΚΙΧΛΗ (2022), σελίδες: 1316+1075