Confiteor ή ένα βιβλίο – χείμαρρος, όπου προσωπικές ιστορίες και ιστορικά γεγονότα ξετυλίγονται έχοντας ως κοινό σημείο αναφοράς ένα βιολί. Όχι τυχαία, το βιβλίο μετετράπη από το ελληνικό κοινό σε εκδοτικό φαινόμενο το 2016, ενώ αντίστοιχη ήταν και η αποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό παγκοσμίως.
Ένα εκπληκτικό βιολί του 18ου αιώνα αρχικά συνδέεται με την οικογένεια Αρντέβολ. Ο νεαρός Αντριά Αρντέβολ, πρωταγωνιστής του βιβλίου, μεγαλώνει στη Βαρκελώνη της δεκαετίας του ’50 σε μια οικογένεια που τον καταπιέζει. Ο Αντριά καταπιέζεται, πληρώνοντας την «ατυχία» του να είναι «φωτεινός» άνθρωπος. Πιέζεται να λάβει μόρφωση αναγεννησιακού ανθρώπου, να διαπρέψει ως βιολινίστας, να μάθει τη μία γλώσσα μετά την άλλη. Το ιδιαίτερο, μάλιστα, στην ιστορία του Αντριά είναι ότι οι γονείς του δεν τον αγαπούν ή δεν ξέρουν να διαχειριστούν ό,τι είναι αυτό που νιώθουν για το παιδί. Ο Αντριά δυσκολεύεται να εκπληρώσει τις προσδοκίες των γονιών του, ενώ στο πλευρό του στέκονται λίγοι σύμμαχοι. Ένας εξ αυτών, ο φίλος του Μπερνάντ, θα παραμείνει στο πλευρό του στο πλαίσιο μιας ιδιαίτερης φιλίας, άλλοτε αβάσταχτα ειλικρινούς και άλλοτε ντυμένης με μικρομυστικά.
Φεύγοντας από τον Αντριά και επιστρέφοντας στο βιολί, πρόκειται για ένα αντικείμενο που ανοίγει την πόρτα της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας και ξύνει τις πληγές της. Confiteor είναι ο τίτλος του βιβλίου, μια λέξη που σημαίνει «ομολογώ» και υπονοεί τις ενοχές του Αντριά, αλλά και τις αντίστοιχες της Ιστορίας απέναντι στην ανθρωπότητα. Γύρω από τον Αντριά και το βιολί οι ιστορίες φορούν τον μανδύα της ενοχής ανεξαρτήτως χρονικής συνθήκης. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου δε, ο Αντριά είναι χαμένος (λόγω Αλτσχάιμερ) και οι ιστορίες αποκτούν μια οικουμενικότητα, καθώς ξεφεύγουν από την ύπαρξή τους και τα ερωτήματα που θέτουν είναι βαθιά φιλοσοφικά, γύρω από την έννοια του κακού και του κακού, γύρω από την ύπαρξη του Θεού, γύρω από τον έρωτα, την οικογένεια και τις ανθρώπινες αδυναμίες.
Στο βιβλίο η αφήγηση περιπλέκεται, άλλοτε πρωτοπρόσωπη, άλλοτε τριτοπρόσωπη με τον αφηγητή να παίρνει αποστάσεις από τον νεαρό εαυτό του. Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, πάντως, το τιμόνι της αφήγησης κρατά ο πάντα ενοχικός Αντριά. Ενοχικός, γιατί η οικογένειά του και η επιχείρησή της κρύβει μυστικά. Γύρω από την οικογενειακή επιχείρηση κρύβονται μυστικά με απειλές κατά αντιφρονούντων επί δικτατορίας Φράνκο, Εβραίων που θα υποστούν τα πάνδεινα από τους ναζί, αλλά και λιγότερο «πολιτικά» μυστικά.
Στο άλλοτε νουάρ αισθητικής, άλλοτε ιστορικό, άλλοτε βαθιά υπαρξιακό «Confiteor» ο Ζάουμε Καμπρέ ζωνταντεύει γύρω από την ιστορία του βιολιού μελανές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας με ιεροεξεταστές, διεφθαρμένους, αξιωματικούς και άλλους πολίτες να δημιουργούν με τη δράση τους ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη φύση.
Λίγοι θα μπορούσαν να γράψουν ένα μυθιστόρημα σαν το «Confiteor» και ο καταλανός Ζάουμε Καμπρέ το έκανε με τρόπο που γεμίζει τον αναγνώστη. Υπάρχουν ιστορίες για την Καταλονία, ιστορίες από την εποχή του Μεσαίωνα, ιστορίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μικρές ιστορίες που χάνονται στον καταιγιστικό ρυθμό εξελίξεων, αλλά έχουν τη σημασία τους. Δύσκολο βιβλίο, θέλει τον χρόνο του και την προσοχή του αναγνώστη (κάπου μπορεί να χαθεί με τα ονόματα, τα λατινικά και τις ιστορικές περιόδους), αλλά άξιζε τον κόπο.
Πληροφορίες: Confiteor – Συγγραφέας: Cabre Zaume, μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, χρονολογία έκδοσης: Απρίλιος 2016.
Αφήστε μια απάντηση