Ο Μορίς Κάσελ είναι ένας συμπαθητικός και ήσυχος μεσήλικας, λάτρης της ρουτίνας, μοναχικός και οικογενειάρχης. Γνώρισε τη γυναίκα του, Σάρα, στη Νότια Αφρική, όταν ήταν πράκτορας για λογαριασμό της MI6.
Με την κυνηγημένη από το καθεστώς του Απαρτχάιντ Σάρα και το γιο της, θα εγκαταλείψει το πόστο του και θα επιστρέψει στη γενέτειρά του και σε ένα μικρό τμήμα της MI6 στο Λονδίνο, με σκοπό να ζήσει μια ήσυχη σύνταξη δημοσίου υπαλλήλου στην αγγλική επαρχία. Δίπλα του στο ίδιο τμήμα ο συνάδελφός του Ντέιβις, λίγο μπουνταλάς, λίγο απρόσεκτος, γεμάτος ερωτικά απωθημένα, πόρτο και ιππόδρομο.
Η ζωή κυλά αργά, βαρετά και ήσυχα, όπως την προτιμά ο Κάσελ. Μέχρι που μια διαρροή πληροφοριών, στον τομέα της Ν. Αφρικής, που καλύπτει το γραφείο τους, θα ρίξει τα φώτα των ανωτέρων των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών πάνω τους. Μέσα σε ένα κλίμα καχυποψίας, ανησυχίας και ίντριγκας θα πρέπει να ανακαλύψουν από που προέρχεται η διαρροή και ποιος, ανάμεσά τους, είναι ο προδότης.
«Ο ανθρώπινος παράγοντας» είναι ένα κατασκοπικό μυθιστόρημα που δεν θυμίζει σε τίποτε κατασκοπικό μυθιστόρημα. Η πλοκή είναι αργή και μέχρι τη μέση του βιβλίου σχεδόν δεν συμβαίνει τίποτα. Δεν έχει βία, αίμα, ανθρωποκυνηγητό και εντυπωσιακές αποστολές. Δεν είναι Τζον Λε Καρέ (John Le Carre) και ακόμα περισσότερο δεν είναι Ίαν Φλέμινγκ (Ian Fleming).
Οι βασικοί πρωταγωνιστές δεν έχουν τίποτε το ηρωικό ή το περιπετειώδες, πρόκειται για δημοσίους υπαλλήλους που εργάζονται στη ρουτίνα τους, θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι λογιστές ή να δουλεύουν στο πρωτόκολλο. Όλα διαδραματίζονται κυρίως σε ένα παράλληλο επίπεδο (ηθικό, ψυχολογικό και συναισθηματικό) και η μίζερη και ζοφερή ατμόσφαιρα του «back office» της MI6 (σε πλήρη αντίθεση με το τι μπορεί να πιστεύουμε για τις μυστικές υπηρεσίες) αποτυπώνεται μοναδικά.
Άλλωστε ο ίδιος ο συγγραφέας έχει κάνει τη θητεία του ως πράκτορας της MI6 κατά τη διάρκεια του Β’ΠΠ οπότε ξέρει καλά για τί πράγμα μιλάει και το μεταφέρει εξαιρετικά. Όπως εξαιρετικά μεταφέρεται το κλίμα ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και τη Σοβιετική Ένωση.
Ο Γκράχαμ Γκρην (Graham Greene) σε ένα από τα τελευταία βιβλία της ζωής του πραγματεύεται τις ιδέες της πίστης, της προδοσίας, του ηρωισμού, του έρωτα και της ματαίωσης. Και τα πραγματεύεται με βαθειά κατανόηση στην ανθρώπινη φύση και τα όριά της και μια μαεστρία που με κάνει να θέλω να συνεχίζω παρά την αρχική κούραση, τόσο χάρη στον ανεπαίσθητο σαρκασμό του συγγραφέα απέναντι στη συνθλιπτική δύναμη της γραφειοκρατίας αλλά και στην τρυφερή ματιά του απέναντι στην ανθρώπινη αδυναμία.
Οι ήρωες του βιβλίου προσπαθούν να ορίσουν τις ζωές τους σε παρτίδες που είναι απ την αρχή στημένες. Πόσο απέχει το σωστό από το λάθος – και τί είναι σωστό, και για ποιον; Μπορεί ένας προδότης της πατρίδας του να είναι βαθύτερα ηθικός (και περισσότερο συμπαθητικός) από τους πιο διαπρύσιους υπερασπιστές της; Κυρίως όμως, σε ένα απάνθρωπο και αδηφάγο περιβάλλον μυστικών υπηρεσιών, πόσο καθοριστικός είναι ο ανθρώπινος παράγοντας;
Πληροφορίες: Ο ανθρώπινος παράγοντας, συγγραφέας: Γκράχαμ Γκρην, Εκδόσεις Πόλις, μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, χρονολογία έκδοσης: Ιούνιος 2020
Αφήστε μια απάντηση