Στην καταστροφή της Σμύρνης και την τραγική τύχη του πληθυσμού της αναφέρεται το βιβλίο-ντοκουμέντο του Γάλλου δημοσιογράφου, φιλέλληνα και υποστηρικτή του Ελευθερίου Βενιζέλου, René Puaux (1878-1937). Μέσα από τις σελίδες του σύντομου αυτού βιβλίου (που είναι αδύνατο να διαβάσει κανείς χωρίς συγκίνηση) αναφαίνεται ο Γολγοθάς των Ελλήνων και Αρμενίων της Σμύρνης που εξολοθρεύτηκαν, εξανδραποδίστηκαν ή ξεριζώθηκαν. Ο συγγραφέας γράφει αυτό το βιβλίο στην προσπάθειά του να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του Γάλλους που, είτε από «αγγλοφοβία» είτε από «τουρκοφιλία» όπως υποστηρίζει ο ίδιος, αρνούνταν να αναγνωρίσουν την ευθύνη της τουρκικής πλευράς ως προς την πυρπόληση της πόλης και τη χρέωναν στην ελληνική πλευρά.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η χρονική στιγμή της συγγραφής του βιβλίου συμπίπτει με την πλήρη εφαρμογή του γαλλο-τουρκικού συμφώνου του 1921, το οποίο άλλωστε και αποτέλεσε την ταφόπλακα των προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης για διατήρηση της ελληνικής κυριαρχίας στη Μικρά Ασία. Σημαίνει αυτό επομένως ότι ο συγγραφέας βρίσκεται κάπως «εκτός κλίματος» όταν καταγγέλλει την τουρκική πλευρά για θηριωδίες και υπερασπίζεται το ελληνικό και το αρμενικό στοιχείο.
Ο αναγνώστης του βιβλίου θα βρει πολύτιμες πληροφορίες για την πυρπόληση της πόλης, το μαρτυρικό θάνατο του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου, τον ξεριζωμό των Ελλήνων αλλά και για τα μετά: το μέγα θέμα της αποκατάστασης των προσφύγων που εκλήθη να αντιμετωπίσει η επαναστατική κυβέρνηση στην Αθήνα καθώς και το ζήτημα της ανταλλαγής των πληθυσμών και των περιουσιών. Θα έχει επίσης την ευκαιρία να δει σημαντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.
Καλή ανάγνωση!
Πληροφορίες: Ο θάνατος της Σμύρνης, συγγραφέας: Ρενέ Πιο (René Puaux), μετάφραση: Άννα Κατρά, εισαγωγή-σχόλια: Νίκος Χ. Βικέτος, εκδόσεις: Ειρμός, χρονολογία: 1992.
Αφήστε μια απάντηση