Μερικά βιβλία εισαγωγικά στη φιλοσοφία

Κάθε ένας που επιθυμεί να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία αναρωτιέται (και ψάχνει να βρει) ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσει.

Ειδικότερα, ποια βιβλία να διαβάσει ως εισαγωγή στη φιλοσοφία και ταυτόχρονα ως έναυσμα για παραπέρα μελέτη. Ασφαλώς πολλοί είναι αυτοί που εμπιστεύτηκαν για το σκοπό αυτό την «Εισαγωγή στη φιλοσοφία» του Χαράλαμπου Θεοδωρίδη. Και όχι τυχαία: το βιβλίο αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα που το καθιστούν ακόμα και στις μέρες μας αρκετά ελκυστικό (παρά την παλαιότητά του – η τελική του μορφή που σημείωσε και σημειώνει επιτυχία είναι του 1955!)∙ είναι αναλυτικό δίχως όμως να πλατειάζει, παρουσιάζει και εξηγεί μεθοδικά τα βασικά φιλοσοφικά προβλήματα και τις απαντήσεις που έχουν δοθεί σε αυτά.

 Ένα άλλο βιβλίο που σημειώνει μεγάλη επιτυχία τα τελευταία 20 χρόνια είναι η «Εισαγωγή του φιλοσοφία» του Νίκου Αυγελή. «Βγαλμένο» και αυτό μέσα από την «παράδοση» στη φιλοσοφία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, το βιβλίο του Αυγελή (ανανεωμένο σε κάθε νέα του έκδοση) κατατάσσεται αναμφισβήτητα στα «best sellers» των φιλοσοφικών εισαγωγών*.

Ένα τρίτο βιβλίο είναι η «Εισαγωγή στη φιλοσοφία» του Θεόφιλου Βέικου, που ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι αρκετά σύντομο και έχει το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό ότι περιλαμβάνει «ασκήσεις» στο τέλος κάθε κεφαλαίου και «μικτές ασκήσεις» στο τέλος του βιβλίου. Αποτελεί πιθανόν συνέχεια ενός προγενέστερου βιβλίου του με τίτλο «Προλεγόμενα στη φιλοσοφία».

Αφήσαμε για το τέλος την «Εισαγωγή στη φιλοσοφία» του Καρλ Γιάσπερς (που είναι μεταφρασμένη στα ελληνικά από τον Χρήστο Μαλεβίτση), ένα περιεκτικό βιβλίο που κουβαλάει το κύρος του γερμανού φιλοσόφου.

Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει μια αναγκαία διευκρίνιση: είναι άλλο πράγμα η εισαγωγή στη φιλοσοφία και άλλο η ιστορία της φιλοσοφίας. Παρόλα αυτά κάθε εισαγωγή στη φιλοσοφία περιέχει οπωσδήποτε τις απαντήσεις των φιλοσοφικών σχολών, φιλοσόφων κ.λπ. στα καίρια τουλάχιστον φιλοσοφικά προβλήματα (άρα περιέχει και ιστορία της φιλοσοφίας), ενώ αντιστοίχως κάθε ιστορία της φιλοσοφίας ιστορεί τη διαπραγμάτευση των προβλημάτων της φιλοσοφίας (άρα συμπλέκεται με την εισαγωγή στη φιλοσοφία). Έτσι βιβλία όπως η «Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας» του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ή η «Ιστορία της ελληνικής φιλοσοφίας» του Κ. Δ. Γεωργούλη, κ.λπ. είναι μεν σημαντικά βιβλία για την ιστορία της φιλοσοφίας και με πλούσιο υλικό, ωστόσο δεν αποτελούν εισαγωγές στη φιλοσοφία.

Τέλος, υπάρχουν και ειδικότερα βιβλία εισαγωγής στη φιλοσοφία. Όποιος π.χ. ενδιαφέρεται για το αντικείμενο της φιλοσοφίας της ιστορίας**, μπορεί να συμβουλευτεί το κλασικό έργο του W. H. Walsh «Εισαγωγή στη φιλοσοφία της ιστορίας» (σε μετάφραση του Φ. Κ. Βώρου). Αντιστοίχως, για μια εισαγωγή στη μαρξιστική φιλοσοφία θα μπορούσαμε να αναφέρουμε το ομώνυμο βιβλίο του Lucien Sève (σε μετάφραση του Ευτύχη Μπιτσάκη).

*Ο Αυγελής έχει γράψει επίσης ένα βιβλίο με τίτλο «Εισαγωγή στη φιλοσοφία της επιστήμης».

**Ο Χέγκελ προτάσσει στα «Μαθήματα για τη φιλοσοφία της ιστορίας» μια εκτενέστατη «Εισαγωγή», η οποία απέκτησε αυτοτελή αξία και έχει μείνει γνωστή με τον -μεταγενέστερο- τίτλο«Ο Λόγος στην ιστορία».